Inleiding
Je speelt in een muziekvereniging of ensemble en hebt vast wel eens een stuk willen spelen dat niet in de juiste bezetting beschikbaar was. Misschien vond je een arrangement dat nét niet lekker speelde, met een lastige toonsoort of een instrument dat ontbrak. Het kan frustrerend zijn om beperkt te worden door het bestaande repertoire. Maar wat als je die beperking kon doorbreken en zelf muziek kon aanpassen of arrangeren? Dit artikel laat zien waarom elke blaasmuzikant baat heeft bij arrangeervaardigheden en hoe je er direct mee aan de slag kunt.
De kracht van zelf arrangeren
Veel blaasmuzikanten zijn afhankelijk van bestaande bladmuziek, maar wie kan arrangeren, opent een wereld aan mogelijkheden. Zelf arrangeren betekent dat je muziek precies op maat kunt maken voor jouw ensemble. Je hoeft niet meer te zoeken naar het perfecte arrangement, maar past het zelf aan aan de speelbaarheid, de bezetting en de stijl van je groep. Bovendien vergroot het je muzikale inzicht enorm: je kijkt niet meer alleen naar je eigen partij, maar leert de muziek in zijn geheel begrijpen. Het is een vaardigheid die je niet alleen een betere arrangeur maakt, maar ook een betere muzikant. De dirigent van je muziekvereniging wordt hier uiteraard ook erg blij van!
Wat heb je nodig om te beginnen?
Om te starten met arrangeren is geen jarenlange studie nodig. Wat je wél nodig hebt, is een goed notatieprogramma zoals Sibelius©, zodat je je ideeën direct kunt uitwerken en beluisteren. Daarnaast helpt het als je al enige basiskennis hebt van muziektheorie, ritmiek en instrumentenkennis. Als blaasmuzikant heb je al een voorsprong: je weet hoe jouw blaasinstrument werkt, welke noten prettig liggen op het instrument, en welke toonsoorten (lees: hoeveel mollen en kruizen) voor jouw haalbaar zijn. Die kennis kun je inzetten om je arrangement speelbaar en te maken.
Hoe zet je de eerste stappen?
Begin klein en kies een eenvoudig stuk dat je goed kent. Analyseer hoe het in elkaar zit: wat is de melodie, wat doet de begeleiding en hoe is de harmonie opgebouwd? Vervolgens pas je het aan voor jouw specifieke bezetting. Ik zie het als knutselen met nootjes: misschien moet je een partij herverdelen, een baslijn toevoegen of een melodie een octaaf hoger/lager zetten. Door te experimenteren en te luisteren naar de resultaten, ontdek je wat werkt en wat niet.
Veelgemaakte fouten en hoe je ze voorkomt
Een veelvoorkomende fout bij beginnende arrangeurs is het schrijven van partijen die niet praktisch zijn om te spelen. Denk aan melodieën zonder ademruimte, akkoorden die te vol klinken of begeleiding die de melodie overstemt. Ook te ingewikkelde harmonieën kunnen een arrangement onnodig zwaar maken. Het helpt om je arrangement te testen in de praktijk: laat anderen het spelen en pas het aan op basis van wat je hoort.
Zie het testen van je arrangement als onderdeel van dat eerder genoemde knutselproces. Betrek je medemuzikanten in het proces en vraag om feedback.
Wat is de volgende stap?
Arrangeren leer je door te doen. Elk arrangement dat je maakt, helpt je om beter te begrijpen hoe muziek werkt en hoe je het kunt aanpassen. Wil je gestructureerd aan de slag en niet alleen leren hoe je Sibelius© gebruikt, maar ook hoe je muzikaal sterke arrangementen maakt? Dan is de cursus Sibelius© voor Blazers een goede volgende stap.
Vond je dit een interessant artikel en wil je graag meer weten over het arrangeren van je eigen bladmuziek?
Meld je dan aan voor de nieuwsbrief en krijg de Checklist “Jouw eerste stappen bij het arrangeren voor blazers” cadeau!
Hierin vind je concrete tips en een helder stappenplan om je eerste arrangement succesvol te maken.
